Eğitim-Bir-Sen'den Zorunlu Eğitim Sistemine Dair Kapsamlı Saha Araştırması

Türkiye'nin 81 ilinden 36 bini aşkın katılımcıyla gerçekleştirilen bu araştırma, zorunlu eğitimin süresi, işlevi ve yapısına dair sahadaki gerçek deneyimleri ve beklentileri ilk kez bütüncül biçimde ortaya koyuyor.

Araştırmanın Kapsamı ve Katılımcı Profili

Toplam 36.118 kişiyle yapılan araştırmaya 17.762 öğretmen, 7.034 okul yöneticisi, 5.415 lise öğrencisi ve 5.907 veli katıldı. Katılımcılar ülke genelini temsil edecek şekilde coğrafi olarak dengeli biçimde belirlendi. Katılımda İstanbul, Ankara ve İzmir ilk sırada yer aldı.

• Öğretmenlerin %59,6'sı kadın, %40,4'ü erkek.

• Yöneticilerin %86,8'i erkek, %13,2'si kadın.

• Öğrencilerin %54'ü kız, %46'sı erkek; %52,7'si 12. sınıf, %47,3'ü 11. sınıf öğrencisi.

• Velilerin %51,6'sı kadın, %48,4'ü erkek; %42,3'ü üniversite mezunu.

Zorunlu Eğitim Süresi Uzun Bulunuyor

Araştırmaya katılanların büyük çoğunluğu, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitim süresini uzun bulduğunu ve yeniden düzenlenmesi gerektiğini ifade etti:

• Öğretmenlerin %93,8'i

• Okul yöneticilerinin %97,1'i

• Öğrencilerin %78,5'i

• Velilerin %78,8'i

Zorunlu eğitimin uzatılmasını isteyenlerin oranı ise tüm gruplarda %2'nin altında kaldı.

İş Hayatı ve Toplumsal Uyum Açısından Eksikler Vurgulandı

Katılımcıların büyük bölümü, mevcut zorunlu eğitim süresinin toplumun ve iş dünyasının beklentilerini karşılamadığını ve öğrencilerin iş hayatına daha erken atılmasını engellediğini düşünüyor:

• 'Eğitim süresi beklentilere uygun değil' diyen öğretmen oranı: %75,2

• 'İş hayatına atılmayı geciktiriyor' diyen yöneticiler: %90,2

• 'Ara eleman ihtiyacını olumsuz etkiliyor' diyen öğretmenler: %87,8

Zorunlu Eğitim Süresi ve Okul Terki Riski

• Öğretmenlerin %70'i, öğrencilerin %67,2'si zorunlu eğitim süresinin uzunluğunun okul terkini artırdığını ifade etti.

Lise Son Sınıfın Yapısının Değişmesi Gerektiği Vurgulandı

Katılımcıların büyük çoğunluğu, lise son sınıfın işlevsiz olduğunu düşündüğünü belirtti:

• 'Lise son sınıf okul devamı gereksiz' diyen öğretmenler: %83,6

• 'Son yıl üniversiteye hazırlık veya kariyer yılı olmalı' diyen öğrenciler: %92,3

Yeni Lise Modellerine Destek Artıyor

Araştırmada, esnek, modüler ve bireyselleştirilmiş ortaöğretim yapıları geniş destek gördü:

• Öğrencilerin %83,7'si, öğretmenlerin %77,1'i bu yapıları uygun buldu.

Destek gören modeller:

• 2+2 modeli (2 yıl zorunlu + 2 yıl isteğe bağlı): Öğretmenlerde %34,5

• 3+1 modeli (3 yıl zorunlu + 1 yıl isteğe bağlı): Öğrencilerde %31,4

Mevcut 4 yıllık zorunlu modelin ise katılımcı desteği çok düşük düzeyde kaldı.

Araştırmanın Sonuçları ve Öneriler

Eğitim-Bir-Sen tarafından yapılan açıklamada, bu saha çalışmasının zorunlu eğitimin sadece süresiyle değil, içerik ve yapısıyla da yeniden ele alınması gerektiği vurgulandı.

Araştırmadan çıkan temel öneriler şu şekilde sıralandı:

• Zorunlu eğitim süresi, toplumsal ve ekonomik gerçekliklerle uyumlu hale getirilmelidir.

• Esnek ve modüler ortaöğretim yapıları üzerinde çalışılmalıdır.

• Mesleki yönlendirme, ortaokul seviyesinden itibaren sistematik olarak başlatılmalıdır.

Eğitim-Bir-Sen, bu araştırma bulgularını ilgili tüm taraflarla paylaşarak, eğitim sisteminin yeniden yapılandırılmasında bir yol haritası oluşturmayı hedefliyor.